رابطه بین سرعت رشد میسلیوم در کمپوست با عملکرد قارچ
اینکه کمپوست هرچه سریع تر توسط میسلیوم قارچ خوراکی اشغال شود و ضمن کوتاه نمودن دوره رشد، فرصت رشد را از قارچهای رقیب بگیرد، کاملا منطقی است و خواسته همه سالن داران می باشد. اما از چه طرقی می توانیم به این خواسته برسیم. مطالعات و تجربیات نشان می دهند که فاکتورهایی که بر سرعت رشد میسلیوم در کمپوست موثرند، زیاد می باشند.
۱- یکی از فاکتورهایی که بر سرعت رشد میسلیوم در کمپوست موثر می باشد، خصوصیت ذاتی و یا ساختار ژنتیکی نژاد مورد استفاده می باشد. بنده از یک نژاد در اثر جهش و تغییرات ژنتیکی خودبخودی که به صورت sector در پتری دیش ظاهر می شوند، نژادهایی با سرعت رشد کندتر و نژادهایی با سرعت رشد سریعتر بدست اورده ام. اما آنچه که تجربیات و آزمایشات ما نشان می دهد این است که رابطه ای بین سرعت رشد میسلیوم در کمپوست با عملکرد قارچ وجود ندارد. مثلا نژاد ایتال اسپاونی که توسط بعضی از شرکتهای تولید کننده کمپوست استفاده می شود، کند رشد می باشد و لی نژادهای A15 , 737 و H2 از سرعت رشد بالایی برخوردارند، در حالیکه از نظر عملکرد با هم اختلافی ندارند. در حالت استاندارد H2 دوازده روزه، ۷۳۷ و A15 چهارده روزه و ایتال اسپاون ۱۷ روزه کمپوست را کاملا اشغال کرده و برای خاکدهی آماده می کنند. نوع بذر مورد استفاده غالبا توسط شرکت کمپوست سازی انتخاب می شود و سالن دار نقشی در آن ندارد، مگر اینکه قبلا با کمپوست سازی هماهنگی کرده باشد.
۲ – میزان pH کمپوست نیز در سرعت رشد میسلیوم موثر است. این پارامتر در اختیار کمپوست سازی است و سالن دار به راحتی نمی تواند در آن تغییری ایجاد نماید. pH مناسب در حد خنثی است یعنی حدود ۷. معذالک ممکن است pH کمتر از ۷ مثلا ۶.۵ سرعت رشد میسلیوم را بیشتر نماید، اما قارچهای رقیب هم در این pH رشد بیشتری خواهند داشت. بنابراین با در نطر گرفتن مجموع جوانب، همان pH=7 تا pH=7.5 توصیه می شود.
۳ – یکی دیگر از فاکتورهایی که بر سرعت رشد میسلیوم قارچ تاثیر دارد، دما است. آزمایشات تجربی نشان داده است که بهترین دما برای رشد میسلیوم قارچ خوراکی دکمه ای سفید، در کمپوست و یا خاک پوششی، ۲۳ تا ۲۴ درجه است. حال به هر طریقی که سالن دار باعث تغییر در این دما شود و آنرا بیشتر و یا کمتر کند، سرعت رشد میسلیوم را کمتر می کند. تمام نژادهای قارچ خوراکی دکمه ای سفید گونه آگاریکوس بای اسپوروس همین دامنه دمایی را می پسندند و اختلاف قابل توجهی بین آنها وجود ندارد. ما از این گونه قارچ، نژاد زمستانه و تابستانه نداریم. معذالک، گونه دیگری از قارچ دکمه ای وجود دارد که آگاریکوس بایتورکوئیس نامیده می شود. دمای بهینه این گونه چند درجه ای بالاتر از دمای بهینه آگاریکوس بای اسپوروس است.اما به علت عملکرد کمتر این گونه، تولید کنندگان رغبتی به کشت آن نشان نمی دهند. بنابراین توصیه می شود دمای کمپوست را از زمان ورود آن به سالن تا زمان اعمال شوک سرما، در حد ۲۳ تا ۲۴ درجه سانتیگراد نگه دارید. دمای کمتر از این مقدار، باعث طولانی شدن دوره رشد و دمای بیشتر از این باعث کاهش پتانسیل عملکرد می شود. دمای بیشتر از ۳۲ درجه آسیب جدی به میسلیوم وارد می کند و اگر مدت زمان طولانی در معزض این دما قرار گیرد، میسلیوم می میرد. آنچه که بیش از هرچیز باید تاکید کنم این است که نوسانات دما (کم و زیاد شدن های متوالی، مثلا در طول شب دمای کمپوست پایین و در طول روز دمای آن بالا باشد و دلمان خوش باشد که متوسطش ۲۴ درجه است) در حین اسپاون ران، به شدت باعث کاهش عملکرد قارچ می شود. یکی از سالن داران استان اردبیل که در یکی از کارگاه های آموزشی ما شرکت کرده بودند، می فرمودند که بهترین سالنش از نظر عملکرد، سالنی است که از نظر موقعیت طوری واقع شده است که در طی اسپاون ران کمترین نوسانات دمایی را تجربه می نماید.
۴ – عامل دیگری که در سرعت اشغال کمپوست توسط میسلیوم موثر است، میزان بذر یا اسپاون می باشد. قبلا هم عرض کرده ام که آزمایشات تجربی نشان داده است که بهترین میزان بذر در قارچ دکمه ای سفید، در تابستان به ازای هر تن کمپوست ۳ کیلو گرم و در زمستان ۵ کیلو گرم می باشد. من اصلا نمی دانم چرا در کشود ما به ازای هر تن کمپوست ۱۰ کیلو گرم بذر و یا حتی بیشتر استفاده می کنند؟ چه توجیهی وجود دارد. وقتی که آزمایشات میدانی نشان داده است بیشترین مقدار عملکرد قارچ در سالن ایده آل در تابستان با ۳ کیلو گرم به ازای هر تن کمپوست حاصل می شود، سه برابر مقدار توصیه شده برای چیست. میزان بذر بیشتر در کمپوست، تنفس بیشتر میسلیوم را به دنبال خواهد داشت و پیامد ان تولید گرمای بیشتر در کمپوست خواهد بود. کدامیک از سالنداران در تابستان با مشکل سرد کردن کمپوست دست و پنجه نرم نمی کنند؟ مدام در گروه ها می بینم که می فرمایند در حالی که دمای سالن را به ۲۲ رسانده اند ولی دمای کمپوست از ۲۷ پایین تر نمی آید. آیا یکی از دلایلش میزان بذر بیشتر از اندازه نیست؟ عزیزان من میزان بذر در قارچ دکمه ای در تابستان ۳/.% و در زمستان ۵/.%. کفایت می کند. میژان بذر بیشتر یعنی تولید گرمای بیشتر در کمپوست و افزایش دمای آن به بیش از ۲۴ درجه سانتی گراد که پیامد آن تحمیل هزینه سرد کردن سالن (اگر میسر شود) و کاهش پتانسیل عملکرد قارچ می باشد.
۵ – عامل دیگر که در رشد میسلیوم در درون کمپوست موثر می باشد، میزان اکسیژن است. میزان اکسیزن هوا حدود ۲۱ درصد و میزان CO2 برابر با ۰۳/.% یا ۳۰۰ppm است. بدون اکسیژن رشد میسلیوم قارچ متوقف می شود. بهتر است پس از ورود کمپوست مایه زنی شده به سالن، درب سالن را کیپ ببندیم تا رطوبت کمپوست از دست نرود و آفات و امراض هم فرصت ورود به سالن را پیدا نکنند. ممکن است این سوال پیش بیاید که آیا با بستن دربهای سالن، در اثر تنفس میسلیومها میزان CO2 سالن بالا نمی رود و میزان اکسیژن کاهش پیدا نمی کند؟ بله درست است همین اتفاقات می افتد. خوشبختانه میسلیوم قارچ دکمه ای و یا به عبارت دیگر این قارچ در فاز رویشی به افزایش CO2 مقاوم است و اگر غلظت این گاز تا ۵۰۰۰ppm هم برسد، مشکلی برای رشد میسلیوم قارچ ایجاد نمی کند. اگر اکسیژن هم تا ۱۶%کاهش پیدا کند، مشکلی پیش نمی آید. بنابراین در زمان اسپاون ران، سیرکولاسیون هوا در سالن برای یکنواخت نمودن دمای آن، لازم است، اما هوادهی لازم نیست، مگر اینکه میزان کمپوست در سالن خیلی زیاد بوده و در اثر تنفس میسلیومها، غلظت اکسیژن به کمتر از ۱۶% برسد و یا غلظت CO2 به بیش از ۸۰۰۰ppm برسد.
اگر رویای پرورش قارچ را در سر دارید خواندن این مقاله برای شما بسیار مفید است ضمن اینکه لینک دانلود یک کتاب کامل در این زمینه نیز در انتهای مقاله آورده شده تا اگر پس از مطالعه مقاله هنوز بر سر تصمیم خود بودید با مطالعه جزییات بیشتر احتمال موفقیت خود را افزایش دهید.
پرورش قارچ
حتما بارها و بارها واژه پرورش قارچ به گوشتون رسیده، هرکسی که در فکر و رویای کارآفرینی باشه پرورش قارچ به احتمال زیاد یکی از اولین گزینه هاش بوده و متاسفانه به همین دلیل و بخاطر نبود اطلاعات صحیح و آمار و ارقام اشتباه خیلی ها بدون دانش و تجربه کافی به این عرصه وارد شدند و دست از پا دراز تر، خارج شدند!
پرورش قارچ خوراكی اهمیت بسزایی در كشور ما پیدا كرده است، با بالا رفتن هرروزه قیمت انواع محصولات پروتئینی خانواده گوشتی در كشور و كشف هرروزه مضرات این نوع از مواد باعث باز شدن فضا برای ورود محصولات پروتئینی سالم‌تر و با ارزش غذایی بالاتر، همانند قارچ به فرهنگ مصرف عموم گردیده است و جا افتادن هرروزه فرهنگ مصرف باعث ایجاد توجیه اقتصادی ایده آل در تولید قارچ شده است. همین مسئله موجب گردیده هر روزه جوانان و افراد با نبوغ بیشتری امكان تولید و پرورش و سود آوری آن در مقیاس كوچك و بزرگ را بررسی كنند از سوی دیگر سود ده بودن بسیاری واحد های تولیدی پراكنده شده در كل كشور، همچنین روبه گسترش بودن و بزرگتر شدن هر روزه این واحدها بر جذابیت این فعالیت اقتصادی افزوده است این فضا باعث وارد شدن افراد سود جو به این عرصه گردیده كه با عنوان هدایت و راهنمایی تولید كنندگان قارچ، سود سرشاری را از طریق گوناگون نصیب خود كرده اند و این افراد همانانی هستند كه این توهم را به غلط بوجود آورده اند كه تولید قارچ به هرشكل و شیوه ای سود آور و دارای توجیه اقتصادی بوده و سود سراری را نصیب تولید كننده می كند.
قارچ را میتوان به دو روش اصولی و غیر اصولی پرورش داد! غیر اصولی یعنی اینکه بدون هیچگونه آموزشی در زیر زمین خانه ها و اتاق های غیر استاندارد و ... پرورش را شروع کنیم و محصول را با نصف قیمت بازار به فروش برسانیم که البته بیشتر از آن هم نمیتوانیم بفروشیم چراکه قطعا محصول تولیدی با این سبک، کیفیت لازم و درجه یک را نخواهد داشت! چنین کسب‌وکاری پایدار نیست و نمی‌توان به‌عنوان منبع درآمد دائمی روی آن حساب باز کرد. اما روش‌های اصولی میتوانند آینده کاری و پولی شما را تضمین کند.
مراکزی چون جهاد دانشگاهی، جهاد کشاورزی و مراکز فنی‌وحرفه‌ای مهمترین مراکز فراگیری مهارت‌های لازم برای پرورش قارچ هستند در این سازمان‌ها و نهادها دوره‌های آموزشی یک‌ماهه و یک‌ونیم ماهه برگزار میشود. در این دوره‌ها شگردهای اولیه پرورش قارچ و شیوه‌های تولید به افراد آموزش داده میشود. اما مهمترین آموزش‌ها زمانی صورت می‌گیرد که افراد بعد از گذراندن دوره‌های یادشده در محیط‌های صنعتی و در محل پرورش قارچ بین چهار تا شش ماه مهارت پرورش قارچ را به صورت عملی یاد می‌گیرند. چون در این مرحله است که به‌اصطلاح ریزه‌کاری‌های این تولید را آموزش می‌بینند. در این شش ماه بخش کمپوست‌سازی، آزمایشگاه و... را فرا می‌گیرند. افراد بعد از گذراندن این دوره‌ها میتوانند به صورت مستقل واحد پرورش قارچ راه‌اندازی کنند.
ایجاد شرایط محیطی یکی از مهمترین رکن‌های اصلی تولید قارچ با کیفیت است. پرورش قارچ در سالن های قفسه‌بندی شده انجام میشود و تجهیزات خاص خود را هم برای فصل تابستان و هم زمستان نیاز دارد.
به‌عنوان مثال در تابستان برای ایجاد شرایط آب و هوایی مناسب سالن باید از چیلر و در زمستان باید از دیگ بخار استفاده کرد.
برای کار بهتر باید سرمایه بیشتری داشت اما شما در ابتدا با 5 یا 6 کارگر هم میتوانید کارتان را آغاز کنید اما با گسترش کار باید تیم بیشتری جمع کنید چرا که برداشت قارچ باید سریع انجام شود تا محصولتان حیف نشود. برای شروع بهتر است که به صورت نیمه صنعتی قارچ را پرورش داد، نیمه صنعتی یعنی شما جای اینکه از ماشین و تجهیزات برای کارتان استفاده کنید باید از نیروی انسانی که به مراتب هزینه بالاتر و خطای بیشتر نسبت به ماشین دارند بهره ببرید. سپس با گسترش کار و جمع کردن سرمایه، ماشین‌آلات را جایگزین نیروی کار می‌کنید.
قارچ را میتوان به سه شکل به بازارعرضه کرد اول آنکه باید بازار فروش را خودمان پیدا کنیم و مشتری هایمان را پایبند محصولات خود کنیم، منظور بازارهای محلی است. سوپر مارکت‌ها یا تره بار یا هر مکان عرضه قارچ در اطرافتان. روش دوم فروش به دلالان است که متداول‌ترین روش در محصولات کشاورزی این روش است چرا که دلالان محصول را به صورت یکجا و البته با قیمت کمتری خریداری می‌کنند. روش سوم صادرات است که این روش هم نیازمند محصول فراوان باکیفیت و بسته بندی‌های خاص است. البته تولید‌کننده‌ای که می‌خواهد از این روش استفاده کند باید بازارهای خارجی را بشناسد و شرایط آن را مهیا سازد. سالهایی بوده که در فروش قارچ افت قیمت بسیاری داشتیم تا جایی که بسیاری از پرورش دهندگانی که با وام‌های بانکی وارد این کار شده بودند مجبور به تغییر شکل و رها کردن این حرفه شدند اما بعنوان مثال سال 96 قیمت این محصول در بازار بسیار مناسب و سود پرورش دهندگان نیز، قابل قبول بود.
پروانه کار
برای پرورش قارچ نیاز به دو پروانه کاری است یکی پروانه نظام صنفی و دیگری پروانه نظام مهندسی. پروانه اول را به هر کسی که وارد این حرفه شود می‌دهند اما دریافت پروانه دوم نیازمند متراژ بالای سالن پرورش قارچ است و تسهیلاتی هم که به این کسب و کار تعلق می‌گیرد با پروانه نظام مهندسی قابل دریافت است.
با صنعتی شدن این کسب و کار می‌توانیم شاهد محصولات بیشتر و باکیفیت تری باشیم. نکته مهمی که باید به شما در مورد پرورش قارچ و طرح‌هایی که در اینترنت است بگویم این است که بله شما در یک اتاق سه در چهار به همراه خانواده‌ات هم می‌توانی قارچ پرورش دهی اما فقط درجا زدن است چرا که باید محصول به‌صورت عظیم و گسترده کشت شود تا هزینه و درآمد سر به سر شود. بهتر است سالن پرورش قارچ را اجاره کنید نه اینکه آن را بسازید چرا که ساخت سوله برای این کار بسیار هزینه بر است و این امر در ابتدای کار خرج بسیاری را روی دستشان می‌گذارد.
کسی که کارش را اصولی آغاز می‌کند با سختی‌های کار هم آشنا میشود. چون این صنعت نیاز دارد که افراد شیفت شب هم بالای سر کار باشند یا ممکن است برق قطع شود و سالن دمای مناسب را از دست بدهد و... پس باید بدانید که درواقع این کار سختی‌های زیادی دارد. قارچ موجودی زنده است و هر اتفاقی آن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. چون کافی است افراد تنها ٢٤ ساعت بالای سر کار نباشند. در این صورت کل زحمت‌های قبلی از دست می‌رود. برای یک واحد کوچک ١٠٠ تا ١٥٠ تنی که زمین و سوله و... را در اختیار داشته باشد، بین ١٥٠ تا ٢٠٠ میلیون تومان سرمایه اولیه نیاز است. این هزینه برای راه‌اندازی یک واحد نیمه صنعتی و تولید اصولی و دائمی است. در بحث پرورش قارچ، اگر واقعا کاری حرفه‌ای را آغاز کنید و همه جوانب را رعایت کنید ، بعد از کسر همه هزینه‌های تولید و نیروی انسانی و... میتوانید روی سود سالانه ٤٠ درصد حساب کنید. البته هستند واحدهایی که ممکن است با همین شرایط سودشان بین ٢٥ تا ٣٠ درصد باشد اما به‌طور کلی سودی تا همین حدود نصیب سرمایه‌گذاران میشود. چنین واحدی برای بیش از ١٠ نفر اشتغال‌زایی می‌کند. البته ناگفته نماند که میزان سرمایه مورد نیاز تولید قارچ به وسعت کار و میزان کار بستگی دارد. به‌طور کلی اگر فردی تصمیم به سرمایه‌گذاری در زمینه تولید صنعتی قارچ گرفته و می‌خواهد تولیدی اقتصادی را روانه بازار کند لازم است برای آن هزینه بالایی در نظر بگیرد. به‌طور مثال یک مزرعه ٤٠٠ تنی صرفا در بخش تجهیزات و گلخانه‌های مورد نیاز باید ٥ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری کند و متناسب با منطقه به قیمت زمین هم افزوده میشود.
دما، عاملی مهم در پرورش قارچ
دمايي كه براي قارچ دکمه ای در تمام فصول مورد نياز است در كل دوره كشت كه نزديك به ٧٠ روز است، بين ١۶ تا ٢۵ درجه میباشد، كه فراهم آوردن اين رنج دمايي براي قارچ در فصول سرد تقريبا آسان تر از فصول گرم است و به همين دليل است كه اكثر قارچ كاران در فصول گرم با توجه به امكانات كم علاقه كمتري نسبت به کشت قارچ نشان ميدهند.
براي ايجاد يك سالن پرورش قارچ مجهز معمولا از اير واشر و چيلر هاي پيشرفته استفاده ميشود چراكه تمايل قارچ بيشتر به سمت هواي سرد است تا هواي گرم و اين مطلب به اين معناست كه اگر شما دماي پاييني را در سالن خود داشته باشيد آسیبی به كمپوست و قارچ دکمه اي وارد نخواهد شد و تنها رشدقارچ هاي شما متوقف ميشود، ولي اگر سالن پرورش قارچ در زمان باردهي دمايي بالاتر از ٢٠ را تجربه كند تولیدکننده صدمه ديده و ضرر بزرگی در انتظارش خواهد بود . پس هر قدر هم كه براي تاسيسات برودتي نياز به هزينه باشد به هيچ وجه نبايد خساست ورزيد چراكه تاسيسات نا مطمئن ضرر دهي ميليوني آينده شما را در بر خواهد داشت .
مهمترین شرایط سالن تولید :
عدم وجود نور مستقیم خورشید
داشتن خروجی فاضلاب، جهت شستشو وخروج آب اضافی سالن
امکان دسترسی به آب
توانایی محل برای ایجاد دمایی در رنج ١۶ تا ٢۵ درجه
محلی برای نصب دستگاه های کنترل رطوبت ، هوا ساز و کولر
در مورد سوله های پرورش نیز، نکته هایی قابل اهمیت است
مساحت تقریبی 70 الی 120 متر با ارتفاع حداقل 3 تا 4 متر و البته مستطیل شکل
عایق بندی سقف سوله برای جلوگیری از تبادل گرما وسرما، چون معمولا سقف سوله با ورقه های فلزی ساخته میشود که تبادل دمایی دارد!
در روش صنعتی برای ایجاد یک سالن از تجهیزات یشرفته مانند چیلر -ایر واشر - هیتر - دما سنج ها و رطوبت سنج های دیجیتال و.......... استفاده میشود که قیمت بالایی هم دارند اما در سرمایه گذاری های گسترده به صرفه می باشند
برای ایجاد یک سالن کوچک در منزل موارد زیر را نیاز دارید:
اتاق پرورش که بهترین نوع دیوار های به کار رفته در آن سیمانی می باشد (نگهداری بیشتر رطوبت) سقف و دیوار های گچی برای جلوگیری از خسارت باید حتما با پلاستیک پوشیده و عایق بشوند.
اتاق بایدحتما جایی برای خروج آب داشته باشه چون آب بسیاری در مراحل مختلف مورد نیازه ٣- اتاق پرورش باید امکان نصب تجهیزاتی برای تهویه و هوا دهی رو داشته باشه ۴- اتاق پرورش باید کاملا بدون درز (جلوگیری از ورود هوا + حشرات) و عاری از هر گونه آلودگی باشد
امکان نصب وسایل گرمایشی
لوله کشی آب برای آبیاری و ایجاد رطوبت
ارتفاع مناسب برای ایجاد طبقات 3 متر می باشد ولی ارتفاع کمتر هم قابل استفاده است
برآورد هزینه کسب‌وکارهای کوچک
برای یک سالن استاندارد ۶۰ متری با ظرفیت ۵ تن ، که جزو سالن های کوچک به حساب می آید تجهیزات زیر را لازم دارید:
قفسه‌بندی با ظرفیت ۵ تن کمپوست، رطوبت‌ساز پروانه‌ای، کولرآبی ، سم‌پاش و پله و رطوبت‌سنج ، فن و کانال . اما در هر کسب‌وکاری سرمایه در گردشی هم وجود دارد که در مورد پرورش قارچ شامل کمپوست که برای یک سالن استاندارد ٦٠ متری تا ٥ تن از آن مورد نیاز است ، ٤ متر خاک پوششی پاستوریزه ،١٠٠ کارتن ١٠ کیلویی برای هزار کیلو قارچی که برداشت میشود ، هزینه‌های حمل‌ونقل ، تخلیه سالن و آبونمان برق و آب
بایدهای تولید قارچ
بهترین زمان شروع پرورش قارچ معمولا از اواسط شهریورماه تا اواسط بهار است. البته این زمان برای سالن‌های مجهز تولید قارچ که دارای خنک‌کننده‌های مناسب هستند، بسیار مساعدتر است. معمولا در زمستان به جای استفاده از رطوبت‌ساز از دیگ بخار استفاده میشود که هم گرمای سالن را تامین می‌کند و هم موجب ایجاد رطوبت بیشتر میشود. با بسته‌بندی قارچ میتوان به درآمد بیشتر دست یافت. البته قارچ با بسته‌بندی نیاز به مجوزهای لازم دارد ولی در مواردی دیده شده که شرکتهای بزرگ اقدام به فروش امتیاز لیبل خود به پرورش‌دهندگان می‌کنند که میتوان با خرید لیبل برای بسته‌بندی قارچ در محل تولید اقدام کرد. در صورتی که بتوان در کنار پرورش قارچ، پخش و فروش آن را هم انجام داد، از سود بسیار بیشتری برخوردار میشوید که در شروع کار تولید از گزینه‌های مهم در پرورش قارچ و رمز موفقیت آن به شمار می‌رود. میزان استاندارد برداشت قارچ در ایران از هر تن کمپوست ٢٠ درصد است، یعنی ٢٠٠ کیلو قارچ از هزار کیلو کمپوست. با بالاتر رفتن تجربه فرد تولیدکننده، میزان محصول تولیدی نیز تا حدود ٢٨ درصد افزایش می‌یابد. مراحل تولید قارچ
برداشت قارچ:
بعد از آن که رشد قارچ به حد کافی رسید و تاج آن شکل کامل خود را پیدا کرد باید قارچهای رسیده را برداشت کرد. در برداشت محصول باید به این نکته توجه شود که قارچ‌هایی که ترک برداشته و چتر آن باز شده باشد ارزش بازاریابی را از دست می دهند. همچنین این قارچ ها وزنشان کاهش یافته و قارچ‌هایی که زودتر از موعد چیده شوند وزن آنها سبک و از قارچهای درجه دو محسوب شده و ارزش غذایی کمتری دارند. در هنگام جمع‌آوری محصول نباید از سبدهای بزرگ برای برداشت استفاده کرد. چون فشار قارچ ها روی هم در سبد باعث می شود که قارچهای زیر خراش بردارند و سیاه شوند. جهت برداشت محصول قارچ باید کلاهک را در دست گرفته و یک پیچ به آن داده تا پایه آن از زمین جدا شود و فورا ساقه کثیف و آلوده را با چاقوی تیز قطع کنید و قارچ تمیز را داخل سبد قرار دهید. و بهتر است که جمع‌آوری با دستکش انجام شود. برداشت قارچ هر پانزده روز یکبار انجام می شود و این برنامه به مدت دو تا سه ماه طول می کشد.
نکته بسیار مهم اول : میزان تولید بیشتر به تجربه شخص تولید کننده و کمپوست درجه ۱ و خاکپوششی پاستوریزه بستگی دارد
نکته بسیار مهم دوم : برای شروع تولید قارچ از کم شروع کنید ، حداکثر ۱ تن کمپوست خریداری کنید و در شرایط استاندارد نگه داری کنید و تمام تجربه ها را یادداشت کنید و بعد ۲ دوره با تجربه و علم کافی به کار حرفه ای را شروع کنید
*قارچ دکمه ای بسیار حساس است و هر اشتباهی تمام محصول و زحمت شما را نابود خواهد کرد. نکته بسیار مهم سوم : حتما زیر نظر یک فرد با تجربه شروع به کار کنید و شرایط مورد نیاز قارچ را دقیقا فراهم کنید.
برآورد سود پرورش قارچ
برای اینکه بتوانید سود پرورش قارچ را به توجه به امکانات خود برآورد کنید به این صورت عمل کنید: 1- هزینه های مربوط به زمین را مشخص کنید
2- حداکثر هزینه های لازم جهت خرید تجهیزات را محاسبه کنید
3-هزینه لازم جهت تامین مواد اولیه و کارگر ها را تعیین کنید.
به طور خلاصه همه هزینه هایی که براش شروع لازم است را در نظر بگیرید .
به طور میانگین از هر یک تن کمپوست قارچ دکمه ای می توان ۱۵۰ تا ۳۵۰ کیلوگرم قارچ برداشت کرد. شما حداقل را در نظر بگیرید یعنی 150 تن قارچ از هر تن کمپوست
*حالا میزان ظریت نهایی تولید را در قیمت فروش قارچ ضرب کنید تا مجموع درآمد هایتان بدست آید.
*کل هزینه های تولید را از فروش کل کم کنید تا میزان سود تقریبی شما از پرورش قارچ بدست آید.
فراموش نکنید...
پرورش قارچ خانگی با مشکلات زیادی روبه‌روست. مثلا اینکه ممکن است تمامی بستر کشت پرورش دهندگان دچار بیماری مایکوگن و یا تار عنکبوتی شود و محصول آنها نابود شود! بنابراین پرورش قارچ خانگی با ریسک بالایی همراه است که گاهی خطر نابودی همه محصول کشت شده را به دنبال دارد. معمولا گفته میشود که پرورش قارچ در حیاط خلوت، زیرزمین و ... با هزینه‌ی بسیار پایینی انجام میشود ولی همه چیز به این آسانی که گفته میشود نیست. البته قارچ گیاه سازگاری است ولی این مهم است که ببینیم می‌توانیم چند درصد محصول از کمپوست بگیریم و اینکه چگونه می‌توانیم با مریضی‌هایی که محصول ما دچار آن میشود مقابله کنیم پس اگر صرفا به دنبال سرگرمی هستید میتوانید پرورش قارچ در منزل را امتحان کنید اما اگر با تمام سرمایه یا از آن بدتر با وام میخواهید در منزل پرورش قارچ انجام دهید به امید سود دهی و بازگشت سرمایه، باید بدانید که با این کار که وارد معامله پر ریسکی میشوید.
روش های نگهداری قارچ ( نگهداری قارچ با بخار پز کردن)