حذف آلودگی‌های خاک پوششی
چگونه آلودگی های خاک پوششی را حذف کنیم؟ با استفاده از: استریلیزاسیون، پاستوریزاسیون و یا استفاده از مواد شیمیایی؟ کدامیک؟
استریلیزاسیون یعنی حذف کلیه میکروارگانیسمهای مضر و مفید از خاک و یا هر محیط کشت دیگر. استریل نمودن توسط دستگاهی به نام اتوکلاو انجام می شود. برای استریل نمودن، با استفاده از بخار آب دمای اتوکلاو را تا ۱۲۱.۴ درجه سانتیگراد بالا می برند. در این دما فشار اتوکلاو در حد ۱.۵ اتمسفر حفظ خواهد شد. بسته به نوع و مقدار ماده ای که در اتوکلاو قرار می دهند، زمان اتوکلاو از ۱۵ دقیقه تا چند ساعت متغیر است. خاک پوششی را استریل نمی کنند چون باکتریهای مفید (سودوموناس پوتیدا) برای القای ته سنجاقی ها را از بین می برد. در رابطه با پاستوریزاسیون و استفاده از مواد شیمیایی صحبت خواهیم کرد.
پاستوریزاسیون
در پاستوریزاسیون دمای مواد را در حد ۵۷.۶ تا ۵۹ برای حداقل مدت ۳۰ دقیقه نگه می دارند. ماده ای که قرار است پاستوریزه شود باید مرطوب باشد.
رطوبت خاک پوششی در زمان پاستوریزه نمودن باید حداقل بیش از ۵۰% باشد تا اسپور قارچها در آن جوانه بزنند، در غیر این صورت می توانند به صورت اسپور مقاوم تنش حاصل از دمای پاستوریزاسیون را تحمل کنند و بعد از اتمام پاستوریزاسیون در خاک باقیمانده و در بستر کشت جوانه زده و آلودگی ایجاد نمایند. بعضی از شرکتها خاک را قبل از پخش روی سکوی سالن پاستوریزاسیون، برای مدتی اشباع می کنند تا هیچ کلوخه خشکی در خاک یاقی نماند.
خاکی که قرار است پاستوریزه شود، نباید کلوخه درشت (مثلا بزرگتر از نخود) داشته باشد، در غیر اینصورت، اندامهای تکثیری قارچها و باکتریهای درون کلوخه ها به اندازه کافی حرارت ندیده و از بین نخواهند رفت.
ارتفاع خاک پوششی در سکوی داخل تونل پاستوریزاسیون نباید بیشتر از ۲۰ سانتیمتر بشود، در غیر اینصورت قسمتهای میانی خاک پاستوریزه نخواهند شد. با این ارتفاع و رطوبت بیش از ۵۰% زمان پاستوریزاسیون را ۸ ساعت انتخاب می کنند، تا همه ذرات خاک حداقل نیم ساعت در معرض این دما قرار گیرند.
در اثر پاستوریزاسیون درصد زیادی از باکتریها و قارچهای مضر از بین می روند، اما کاملا حذف نمی شوند. بنابراین راندمان پاستوریزاسیون به میزان آلودگی اولیه خاک بستگی دارد. خاکی که آلودگی اولیه اش زیاد است، پس از پاستوریزاسیون هم به میزان کافی آلودگی خواهد داشت تا در بستر کشت مشکل ایجاد کند. بنابراین صرف اینکه خاکی عملیات پاستوریزاسیون را طی کرده است، نمی تواند دلیل عاری بودن آن خاک از آلودگی باشد. باید در انتخاب مواد اولیه برای تولید خاک پوششی دقت شود و از مکانهایی تهیه شود که آلودگی بالایی نداشته باشند. بعد از پاستوریزاسیون باید cfu (colony forming unit) خاک مشخص شود تا معلوم گردد که خاک به خوبی پاستوریزه شده است؟
افزایش دمای خاک در طی مدت پاستوریزاسیون یه بیش از ۶۰ درجه و یا افزایش زمان پاستوریزاسیون به بیش از زمان توصیه شده، باعث از بین رفتن فلور میکروبی مفید خاک خواهد شد و خاک را برای مقابله با قارچها (کپکهای) و باکتریهای بیماریزای محیط، خلع سلاح خواهد کرد.
استفاده از مواد شیمیایی در ضد عفونی خاک
در استفاده از مواد شیمیایی، خاک پوششی توسط محلول فرمالین تیمار می‌شود. یک لیتر فرمالین (محلول ۴۰% فرمالین) که با مقدار کافی آب مخلوط شود برای یک مترمکعب خاک پیت کفایت می‌کند. خاک پوششی نبایستی دارای کلوخه‌های بزرگ باشد. این کلوخه‌ها مانع از نفوذ فرمالین به مرکز آنها شده و آلودگی در درون آنها باقی می‌ماند. بعد از مخلوط کردن فرمالین با خاک، خاک را به صورت کپه در آورده و روی آن را پلاستیک بکشید. بعد از ۲۴ ساعت پلاستیک را بردارید تا بقایای فرمالین از خاک خارج شود. ضدعفونی نبایستی در درجه حرارت کمتر از C˚۱۶ انجام شود، چون در درجه حرارت پایین فرمالین تبخیر نمی شود و بنابراین موثر نیست. در موقع پخش خاک روی بستر کشت نبایستی آثاری از فرمالین در خاک پوششی وجود داشته باشد. در غیر این صورت باعث مرگ میسلیوم‌های قارچ خوراکی و یا تاخیر در رشد آنها خواهد شد. در صورتی که خاک پوششی بلافاصله پس از ضدعفونی استفاده نمی‌شود باید آنرا در کیسه‌های پلاستیکی درب بسته نگهداری کرد. زمانی که خاک پوششی را نگهداری می نمایید، بسیار مهمّ است که نگذارید مواد با خاک تماس پیدا کند و یا بقایای کمپوست و ضایعات قارچها به خاک وارد شود. توصیه می شود خاک پوششی در اتاق تمیزی با کف آسفالت ذخیره شود.
آلودگی خاک پوششی می تواند از طرق زیر اتفاق بیفتد:
– عدم رعایت بهداشت در زمان انتقال خاک پوششی آماده
– ذخیره نامناسب خاک پوششی و ترکیبات آن
– استفاده از تجهیزات و ماشین آلات آلوده در زمان تهیه خاک پوششی و تماس اجزاء خاک پوششی با خاک و سطوح کثیف.
– حضور حشرات (پشه‌ها) در حالتی که بهداشت رعایت نشود.
حذف آلودگی‌های خاک پوششی
چگونه آلودگی های خاک پوششی را حذف کنیم؟ با استفاده از: استریلیزاسیون، پاستوریزاسیون و یا استفاده از مواد شیمیایی؟ کدامیک؟
استریلیزاسیون یعنی حذف کلیه میکروارگانیسمهای مضر و مفید از خاک و یا هر محیط کشت دیگر. استریل نمودن توسط دستگاهی به نام اتوکلاو انجام می شود. برای استریل نمودن، با استفاده از بخار آب دمای اتوکلاو را تا ۱۲۱.۴ درجه سانتیگراد بالا می برند. در این دما فشار اتوکلاو در حد ۱.۵ اتمسفر حفظ خواهد شد. بسته به نوع و مقدار ماده ای که در اتوکلاو قرار می دهند، زمان اتوکلاو از ۱۵ دقیقه تا چند ساعت متغیر است. خاک پوششی را استریل نمی کنند چون باکتریهای مفید (سودوموناس پوتیدا) برای القای ته سنجاقی ها را از بین می برد. در رابطه با پاستوریزاسیون و استفاده از مواد شیمیایی صحبت خواهیم کرد.
پاستوریزاسیون
در پاستوریزاسیون دمای مواد را در حد ۵۷.۶ تا ۵۹ برای حداقل مدت ۳۰ دقیقه نگه می دارند. ماده ای که قرار است پاستوریزه شود باید مرطوب باشد.
رطوبت خاک پوششی در زمان پاستوریزه نمودن باید حداقل بیش از ۵۰% باشد تا اسپور قارچها در آن جوانه بزنند، در غیر این صورت می توانند به صورت اسپور مقاوم تنش حاصل از دمای پاستوریزاسیون را تحمل کنند و بعد از اتمام پاستوریزاسیون در خاک باقیمانده و در بستر کشت جوانه زده و آلودگی ایجاد نمایند. بعضی از شرکتها خاک را قبل از پخش روی سکوی سالن پاستوریزاسیون، برای مدتی اشباع می کنند تا هیچ کلوخه خشکی در خاک یاقی نماند.
خاکی که قرار است پاستوریزه شود، نباید کلوخه درشت (مثلا بزرگتر از نخود) داشته باشد، در غیر اینصورت، اندامهای تکثیری قارچها و باکتریهای درون کلوخه ها به اندازه کافی حرارت ندیده و از بین نخواهند رفت.
ارتفاع خاک پوششی در سکوی داخل تونل پاستوریزاسیون نباید بیشتر از ۲۰ سانتیمتر بشود، در غیر اینصورت قسمتهای میانی خاک پاستوریزه نخواهند شد. با این ارتفاع و رطوبت بیش از ۵۰% زمان پاستوریزاسیون را ۸ ساعت انتخاب می کنند، تا همه ذرات خاک حداقل نیم ساعت در معرض این دما قرار گیرند.
در اثر پاستوریزاسیون درصد زیادی از باکتریها و قارچهای مضر از بین می روند، اما کاملا حذف نمی شوند. بنابراین راندمان پاستوریزاسیون به میزان آلودگی اولیه خاک بستگی دارد. خاکی که آلودگی اولیه اش زیاد است، پس از پاستوریزاسیون هم به میزان کافی آلودگی خواهد داشت تا در بستر کشت مشکل ایجاد کند. بنابراین صرف اینکه خاکی عملیات پاستوریزاسیون را طی کرده است، نمی تواند دلیل عاری بودن آن خاک از آلودگی باشد. باید در انتخاب مواد اولیه برای تولید خاک پوششی دقت شود و از مکانهایی تهیه شود که آلودگی بالایی نداشته باشند. بعد از پاستوریزاسیون باید cfu (colony forming unit) خاک مشخص شود تا معلوم گردد که خاک به خوبی پاستوریزه شده است؟
افزایش دمای خاک در طی مدت پاستوریزاسیون یه بیش از ۶۰ درجه و یا افزایش زمان پاستوریزاسیون به بیش از زمان توصیه شده، باعث از بین رفتن فلور میکروبی مفید خاک خواهد شد و خاک را برای مقابله با قارچها (کپکهای) و باکتریهای بیماریزای محیط، خلع سلاح خواهد کرد.
استفاده از مواد شیمیایی در ضد عفونی خاک
در استفاده از مواد شیمیایی، خاک پوششی توسط محلول فرمالین تیمار می‌شود. یک لیتر فرمالین (محلول ۴۰% فرمالین) که با مقدار کافی آب مخلوط شود برای یک مترمکعب خاک پیت کفایت می‌کند. خاک پوششی نبایستی دارای کلوخه‌های بزرگ باشد. این کلوخه‌ها مانع از نفوذ فرمالین به مرکز آنها شده و آلودگی در درون آنها باقی می‌ماند. بعد از مخلوط کردن فرمالین با خاک، خاک را به صورت کپه در آورده و روی آن را پلاستیک بکشید. بعد از ۲۴ ساعت پلاستیک را بردارید تا بقایای فرمالین از خاک خارج شود. ضدعفونی نبایستی در درجه حرارت کمتر از C˚۱۶ انجام شود، چون در درجه حرارت پایین فرمالین تبخیر نمی شود و بنابراین موثر نیست. در موقع پخش خاک روی بستر کشت نبایستی آثاری از فرمالین در خاک پوششی وجود داشته باشد. در غیر این صورت باعث مرگ میسلیوم‌های قارچ خوراکی و یا تاخیر در رشد آنها خواهد شد. در صورتی که خاک پوششی بلافاصله پس از ضدعفونی استفاده نمی‌شود باید آنرا در کیسه‌های پلاستیکی درب بسته نگهداری کرد. زمانی که خاک پوششی را نگهداری می نمایید، بسیار مهمّ است که نگذارید مواد با خاک تماس پیدا کند و یا بقایای کمپوست و ضایعات قارچها به خاک وارد شود. توصیه می شود خاک پوششی در اتاق تمیزی با کف آسفالت ذخیره شود.
آلودگی خاک پوششی می تواند از طرق زیر اتفاق بیفتد:
– عدم رعایت بهداشت در زمان انتقال خاک پوششی آماده
– ذخیره نامناسب خاک پوششی و ترکیبات آن
– استفاده از تجهیزات و ماشین آلات آلوده در زمان تهیه خاک پوششی و تماس اجزاء خاک پوششی با خاک و سطوح کثیف.
– حضور حشرات (پشه‌ها) در حالتی که بهداشت رعایت نشود.
روش های نگهداری قارچ ( نگهداری قارچ با بخار پز کردن)